Colistin là một loại thuốc kháng sinh thường được bác sĩ chỉ định dùng cho tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, nhiễm khuẩn do vi khuẩn Gram âm ở mức độ nặng. Vậy chúng ta nên sử dụng thuốc Colistin như thế nào cho phù hợp nhất?

Tìm hiểu về tác dụng của thuốc Colistin

Colistin được là một loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm Polymyxin, được chỉ định điều trị những những trường hợp nhiễm khuẩn nhất là trường hợp nhiễm Pseudomonas aerugin. 

Tên khác : Natri colistimethat

Thuốc biệt dược mới : Colirex 3 MIU, Colistimed, Colistimed, Colistimed, Colistimed, Colistimethate for Injection U.S.P.

Nhóm thuốc: Thuốc trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn, kháng virus, kháng nấm

Dạng thuốc : Viên nén 1.500.000 UI colistin sulfat (tương đương với 50 mg colistin base).

Siro: 250.000 đvqt/5ml (colistin sulfat).

Thuốc tiêm dạng bột 500.000 UI/lọ (tương đương với 40 mg colistin natri methansulfonat hoặc 16,66 mg colistin base); 1.000.000 UI/l

Thành phần : Colistimethat natri

Tác dụng của thuốc Colistin

Chỉ định :

Colistin là một loại thuốc kháng sinh được chỉ định điều trị các trường hợp sau đây:

• Điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp  (hít colistin natri sulfomethat) nhất là đối với người bệnh xơ nang. 

•  Điều trị nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn gram âm gây ra, nhất là trường hợp nhiễm Pseudomonas aerugin. 

• Nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn gram âm gây ra, bao gồm bị: nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn thận, viêm màng não, nhiễm khuẩn đường niệu, đường sinh dục do các vi khuẩn nhạy cảm.

• Thuốc Colistin hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phát triển của những vi khuẩn 

• đường tiêu hóa, đồng thời phối hợp với các loại thuốc khác để khử nhiễm chọn lọc ở đường tiêu hóa cho người bệnh chăm sóc tăng cường  (dùng theo đường uống).

•  Điều trị một số bệnh như tiêu chảy, viêm ruột,... đối với một số loại động vật.

• Thuốc Colistin dùng để điều trị nhiễm khuẩn tai ngoài (dùng colistin sulfat và colistin natri sulfomethat để nhỏ vào tai).

Chống chỉ định:

Không dùng thuốc Colistin cho những người bị mẫn cảm với các thành phần của thuốc, phụ nữ có thai và cho con bú.

Trẻ em dưới 2 tháng tuổi không dùng thuốc Colistin

Không dùng thuốc Colistin cho những người bị bệnh nhược cơ, người bệnh bị suy thận nặng, bệnh gây mê có dùng hydroxydion, người bệnh đang dùng thuốc khác độc đối với thận.

Colistin là thuốc kháng sinh được chỉ định điều trị tình trạng nhiễm khuẩn ở mức độ nặng

Hướng dẫn về liều lượng và cách dùng

Liều dùng:

Liều dùng thuốc Colistin đối với người mắc bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa: Bạn sẽ được bác sĩ chỉ định dùng Colistin Sulfate và sử dụng liều 1.5 - 3 MIU và uống 3 lần/ ngày.

Liều dùng thuốc Colistin đối với bệnh nhân bị nhiễm khuẩn Gram âm nặng: Bạn nên dùng 2.5 - 5mg/kg/ngày và chia thành 2 - 4 lần tiêm truyền. Liều dùng tối đa là 5mg/kg/ngày.

Liều dùng thuốc Colistin đối với bệnh nhân bị suy thận, cần phải lưu ý một số vấn đề như sau: 

+ CrCl > 80ml/phút sẽ dùng liều tương tự như người lớn. 

+ CrCl ở mức 50 - 79ml/ phút bạn sẽ dùng liều 2.5 - 3.8mg/kg/ngày, tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp

+ CrCl nằm ở mức từ 30 - 49 ml/phút sẽ được chỉ định dùng liều 2.5mg/kg/ngày và tiến hành tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp.

Liều dùng của thuốc Colistin đối với trẻ em:

Liều dùng của thuốc Colistin đối với trẻ em còn tùy thuộc vào cân nặng, thể trạng của mỗi bé. Thông thường liều dùng được quy định cụ thể như sau: 

 -Các cha mẹ không cho trẻ sử dụng thuốc Colistin khi trẻ có cân nặng dưới 15kg 

- Những trẻ đạt cân nặng từ 15 - 30kg sẽ dùng liều từ 0.75 - 1.5 MIU và được bác sĩ chỉ định uống 3 lần/ ngày. 

Tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc Colistin

Thuốc kháng sinh colistin có thể gây ra một số các tác dụng phụ như sau:

• Tác dụng phụ hay gặp nhất là hoại tử ống thận

• Khoảng 20% người bệnh dùng polymyxin bị các tác dụng có hại cho thận, còn gặp cả viêm thận kẽ.

• Thường gặp phản ứng dị ứng sốt do thuốc. 

• Thuốc colistin kích ứng phế quản do có tác dụng gây giải phóng histamin.

• Dùng thuốc liều cao, kéo dài sẽ dân tới các yếu tố dễ gây nguy cơ có hại cho thận

• Tê quanh môi, rối loạn vận mạch, hoa mắt.

• Các tổn thương thận do polymyxin gây ra thường hồi phục được nhưng cũng có trường hợp vẫn nặng lên

•  Ít gặp phản ứng dị ứng như: Phát ban sần, tổn thương da, co giật, mất phương hướng, mất điều hòa vận động, ngừng thở, đau tại chỗ tiêm

• Hiếm gặp: Thuốc kháng sinh colistin ít gây ra  tình trạng bị kích ứng màng não, điếc, tổn thương ốc tai khi nhỏ thuốc qua màng nhĩ bị thủng gây ức chế thần kinh cơ.

• Người bệnh bị các triệu chứng ngộ độc thuốc cần ngừng ngay thuốc.

Thận trọng lúc dùng thuốc kháng sinh colistin 

Theo chia sẻ của một số giảng viên khoa dược của Cao đẳng Y Dược Nha Trang, khi dùng thuốc colistin cần chú ý thận trọng những trường hợp sau: 

• Thận trọng khi dùng thuốc cho phụ nữ mang thai. Thời kỳ mang thai thuốc Colistin có thể đi qua nhau thai, có thể có nguy hại đối với thai nhi.

• Thuốc colistin có thể gây ức chế thần kinh cơ và gây ra liệt ở người bệnh mắc bệnh phổi mạn tính và cũng có thể dẫn đến tử vong do ngừng thở.

• Không nên dùng trong thời kỳ cho con bú vì thời kỳ cho con bú Colistin được bài tiết trong sữa.  Mặc dù nồng độ thấp như theo nghiên cứu có thể xảy ra một số vấn đề đối với trẻ bú mẹ như bị biến đổi hệ vi khuẩn ở ruột, tác dụng trực tiếp trên trẻ và ảnh hưởng đến kết quả nuôi cấy.

• Tuyệt đối không được mang kính áp tròng trong suốt thời gian điều trị bằng colistin ở mắt. 

• Dùng thuốc colistin dài ngày có thể dẫn đến phát triển quá mức các vi khuẩn không nhạy cảm

• Thận trọng cho người bị suy thận, giảm liều ở người bệnh suy chức năng thận. 

• Nếu bạn bôi thuốc trên một vùng da bị tổn thương rộng thì thuốc colistin có thể được hấp thu vào máu.

Không nên dùng thuốc Colistin trong thời kỳ cho con bú vì có thể có đề đối với trẻ bú mẹ

Tương tác thuốc

Không dùng phối hợp thuốc colistin với cephalosporin hoặc kháng sinh aminoglycosid vì làm tăng nguy cơ gây tổn thương thận. Không dùng chung thuốc colistin với các thuốc cholinergic (kích thích đối giao cảm) vì dùng đồng thời thuốc làm giảm nhu động ruột sẽ làm tăng hấp thu colistin. Không dùng với thuốc Natri cephalothin vì có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về thận.