Cotrimoxazol (còn gọi là Sulfamethoxazole and trimethoprim) được biết đến là thuốc gây ức chế cạnh tranh sự tổng hợp acid folic của vi khuẩn, được chỉ định điều trị một số bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm trùng đường tiết niệu.

Thành phần Thuốc Cotrimoxazol 

Thuốc Cotrimoxazol chứa các thành phần sau: Sulfamethoxazole có phổ kháng khuẩn rộng. 

Trimethoprim: Có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn bằng cách ức chế enzyme dihydrofolate – reductase. 

Tên chung quốc tế: Sulfamethoxazole and trimethoprim. 

Cotrimoxazol được bào chế ở dạng viên nén với các hàm lượng sau: Cotrimoxazol 480 mg Cotrimoxazol 960 mg

Tác dụng của thuốc Cotrimoxazol

Thuốc Cotrimoxazol được bào chế theo dạng viên nén, hỗn dịch và dung dịch tiêm tĩnh mạch, là một hỗn hợp gồm sulfamethoxazol (5 phần) và trimethoprim (1 phần). 

Theo các giảng viên giảng dạy tại khoa Dược, Cao đẳng Y Dược Nha Trang, thuốc Cotrimoxazol là một loại thuốc kết hợp, là kháng sinh nhóm sulfonamide gồm có trimethoprim và sulfamethoxazole. Cotrimoxazol có thể ngăn chặn sự tăng trưởng của vi khuẩn nhưng không có tác dụng diệt các loại virus có thể gây cúm, cảm lạnh hoặc các bệnh nhiễm virus khác. 

Thuốc Cotrimoxazol được chỉ định điều trị một số bệnh nhiễm khuẩn hô hấp

Chỉ định:

• Chỉ định điều trị nhiễm khuẩn do các vi khuẩn nhạy cảm với cotrimoxazol
• Điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu dưới không biến chứng, mạn tính
• Điều trị viêm tuyến tiền liệt nhiễm khuẩn.
• Viêm phổi cấp ở trẻ em.
• Viêm xoang má cấp người lớn.
• Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa như lỵ trực khuẩn 
• Nhiễm khuẩn đường hô hấp: viêm phế quản mạn.
• Viêm tai giữa cấp ở trẻ em.
• Nhiễm khuẩn do Pneumocystis carinii
• Viêm phổi do Pneumocystis carinii.
• Điều trị thương hàn

Chống chỉ định

Thuốc Cotrimoxazol chống chỉ định với những đối tượng sau:

• Suy thận nặng 
•  Người bệnh được xác định thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ do thiếu acid folic
• Chống chỉ định với những đối tượng mẫn cảm với sulfonamid hoặc với trimethoprim
• Không dùng cho trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi.
• Nhu mô gan thô 
• Suy thận nặng 
• Phụ nữ có thai

Thận trọng cảnh báo khi sử dụng thuốc Cotrimoxazol

• Thận trọng khi sử dụng thuốc Cotrimoxazol cho người có chức năng thận suy giảm dễ bị thiếu hụt acid folic
• Báo với bác sĩ nếu như bạn bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc Cotrimoxazol hoặc các loại thuốc khác
• Thận trọng dùng cho người bệnh cao tuổi và khi dùng cotrimoxazol liều cao dài ngày, người bị mất nước, suy dinh dưỡng. 
• Thận trọng khi sử dụng thuốc Cotrimoxazol ở phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú. Thời kỳ mang thai Sulfonamid có thể gây vàng da ở trẻ em thời kỳ chu sinh do việc đẩy bilirubin ra khỏi albumin.
• Phụ nữ trong thời kỳ cho con bú không được dùng thuốc Cotrimoxazol vì dễ gây độc cho trẻ sơ sinh
• Cẩn thận trọng khi sử dụng thuốc cho những người đang gặp các vấn đề về sức khỏe như mắc bệnh thiếu máu, bệnh về gan, thận, giảm tiểu cầu, tiểu đường,..
• Không sử dụng thuốc cho trẻ em dưới 2 tháng tuổi. 

Thận trọng khi sử dụng thuốc Cotrimoxazol ở phụ nữ đang mang thai 

Liều lượng và cách dùng

Cách dùng

 Thuốc tiêm truyền phải pha loãng, sau khi pha với dung dịch glucose, dung dịch không phải dùng trong vòng 6 giờ, không được trộn với thuốc hoặc dung dịch khác. Với liều uống bạn nên uống thuốc đều đặn và vào một khung giờ để đạt được hiệu quả sử dụng tốt nhất. Không nên tự ý bỏ ngang thuốc hoặc tăng liều, giảm liều

Liều lượng

Liều dùng của thuốc đối với người lớn điều trị bệnh viêm phổi do Pneumocystis:

• Uống liều 15 – 20mg/kg/ngày chia thành 3 – 4 lần uống, mỗi lần cách nhau từ 6 – 8 giờ. 
• Dùng để điều trị bệnh tiêu chảy: Nên uống 2 viên Cotrimoxazol 480mg mỗi 12 giờ. Thời gian điều trị là 5 ngày
• Dùng điều trị bệnh viêm phế quản: bạn nên uống 2 viên trong mỗi 12 giờ, thời gian điều trị là trong vòng 14 ngày.
• Liều dùng của thuốc đối với người lớn điều trị bệnh nhiễm trùng tiết niệu: uống 2 viên trong mỗi 12 giờ, thời gian điều trị là từ 10 – 14 ngày. 
• Liều dùng của thuốc Cotrimoxazol với trường hợp nhiễm trùng nặng: bạn nên dùng liều 8 – 10mg/kg/ngày chia thành 2 – 4 lần, mỗi lần uống cách nhau 6 – 8 giờ. 

 Liều dùng của thuốc đối với trẻ em:

•  Trẻ từ 6 tháng- 5 tuổi dùng liều 5ml/ lần, mỗi ngày uống 2 lần vào buổi sáng và buổi tối.
• Trẻ từ 5 tháng tuổi dùng liều 2,5ml/ lần, mỗi ngày uống 2 lần điều trị thông thường là 5 ngày sẽ khỏi. 

Tác dụng không mong muốn của thuốc Cotrimoxazol

• Tác dụng không mong muốn hay gặp nhất xảy ra ở đường tiêu hóa
• Ngứa, ngoại ban mụn phỏng, mày đay
• Đôi khi xảy ra hội chứng nhiễm độc da rất nặng có thể gây nguy hiểm
• Sốt, buồn nôn, nôn, ỉa chảy, viêm lưỡi.
• Tăng bạch cầu ưa eosin, giảm bạch cầu trung tính, ban xuất huyết.
• Thiếu máu tan huyết, giảm tiểu cầu
• Viêm màng não vô khuẩn.
• Vàng da, hoại tử gan.
• Suy thận, sỏi thận.
• Ù tai.

Bảo quản thuốc 

Thuốc cần được bảo quản ở nhiệt độ phòng, ở nơi không ráo thoáng mát, không để thuốc ở phòng tắm và ngăn đông tủ lạnh. Để thuốc tránh xa tầm tay trẻ em. 

Lưu ý: Những thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế cho ý kiến chuyên môn của bác sĩ. Khi sử dụng tốt nhất bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn tốt nhất.