Chấn thương mắt là tình trạng nhiều người gặp phải do tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, chơi thể thao… đây cũng chính là nguyên nhân gây mù loà. 

Chấn thương mắt là gì?

Chấn thương mắt là một tai nạn thường gặp, tỷ lệ chấn thương chiếm 10-15% trong các bệnh về mắt. Là nguyên nhân thứ 3 gây mù lòa chỉ sau đục thể thủy tinh và glôcôm.Theo thống kê của bệnh viện Mắt TP.HCM chấn thương mắt do tai nạn sinh hoạt rất thường gặp, chiếm 34,6 %, chỉ đứng sau tai nạn lao động 51,7%. Tổn thương mắt do chấn thương cần được xử trí đúng đắn và kịp thời mới có thể hạn chế được những hậu quả nặng nề do chấn thương gây ra.

Chấn thương mắt là nguyên nhân thứ 3 gây mù lòa chỉ sau đục thể thủy tinh và glôcôm

Nguyên nhân gây ra chấn thương mắt

Nguyên nhân gây chấn thương mắt rất đa dạng, có rất nhiều nguyên nhân gây ra chấn thương mắt trong sinh hoạt hằng ngày như tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, chơi thể thao, vấp ngã, bị văng hóa chất vào mắt, bỏng do nhiệt hay tai nạn xảy ra trong lúc tập thể dục... Phần lớn chấn thương mắt xảy ra ở trẻ em khi các em chưa tự bảo vệ được bản thân, trẻ hay có những trò chơi tự phát chỉ sơ sẩy là sẽ bị tổn thương đến mắt. Khi bị chấn thương mắt, các em thường sẽ dụi mắt và rửa mặt không đảm bảo vệ sinh nên khiến mắt càng bị tổn thương nặng hơn. 

Chấn thương có thể tạm chia thành 3 dạng: chấn thương đụng dập, chấn thương xuyên thủng và bỏng mắt.

Chấn thương đụng dập do vật tù 

Loại chấn thương này thường làm sưng bầm vùng quanh mắt, hoặc sẽ làm rách da mi, viêm màng bồ đào, xuất huyết tiền phòng, xuất huyết pha lê thể, gãy bung thành hốc mắt, bong võng mạc và vỡ nhãn cầu. Khi chơi các trò chơi như banh tennis, trái cầu lông, nắm đấm tay, nắp chai nước ngọt, bia, rượu dễ bị chấn thương vật tù. Nếu chẳng may bị chấn thương này, ta có thể sơ cứu bằng cách chườm lạnh trên mắt nhưng không đè lên mắt và đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám.

Chấn thương xuyên thủng

Chấn thương xuyên thủng nguyên nhân là do các dị vật sắc nhọn, nhỏ đâm trực tiếp có thể gây tổn thương nhiều cấu trúc của nhãn cầu, thậm chí gây thủng nhãn cầu. Khi bị chấn thương xuyên thủng cần phải đi khám cấp cứu chuyên khoa mắt ngay lập tức để tránh bị chấn thương nghiêm trọng hơn. Tuyệt đối không được dụi mắt, tự ý dùng thuốc nhỏ mắt hoặc rút những vật nhọn đang cắm trên mắt vì có thể gây chảy máu nhiều hơn. 

Bỏng mắt

Bỏng mắt nguyên nhân có thể do hóa chất, khói bụi hoặc hơi nóng bức xạ. Acid và kiềm là những chất làm tổn thương mắt nặng nhất.  Khi bị bỏng mắt do hóa chất, không được dụi mắt, phải nhanh chóng rửa mắt bằng nước sạch có thể hạn chế tối thiểu tổn thương do hóa chất gây ra và đi khám chuyên khoa Mắt ngay lập tức.

Bỏng do có thể do ánh sáng mặt trời, chấn thương mắt có thể gây mù loà, ảnh hưởng vĩnh viễn ở mắt. Do đó, chúng ta cần phải hạn chế chấn thương mắt và cần biết xử trí kịp thời khi chấn thương mắt xảy ra. 

Khi bị chấn thương mắt tuyệt đối không nên dụi mắt

Những triệu chứng của chấn thương mắt thường gặp

• Xuất huyết dưới kết mạc (chảy máu)

• Trầy xước giác mạc

• Viêm mống mắt

• Xuất huyết tiền phòng

• Vỡ sàn ổ mắt

• Rách kết mạc

• Các vết cắt ở giác mạc và củng mạc: các triệu chứng bao gồm giảm tầm nhìn và đau.

• Dị vật

• Mắt đau dai dẳng

• Thị lực giảm, chỉ thấy rõ hơn vào ban đêm

• Chấn thương gây ra do ánh sáng

• Viêm giác mạc do tia cực tím

• Bệnh võng mạc do mặt trời

• Chảy nước mắt

• Nhảy cảm với ánh sáng    

• Có thể gây sốt, kém ăn, mất ngủ.   

Ngoài những triệu chứng trên, nếu bạn có có các triệu chứng diễn ra liên tục như đau, rối loạn thị giác, biểu hiện bất thường của mắt hoặc chảy máu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc gặp bác sĩ nhãn khoa (bác sĩ y khoa chuyên về chăm sóc mắt và phẫu thuật mắt.

Những thói quen sinh hoạt giúp bạn hạn chế diễn tiến của chấn thương mắt 

• Không sử dụng các sản phẩm hóa chất  không rõ nguồn gốc đắp cho vùng mắt vì các hóa chất có thể gây tổn thương mắt nặng hơn.Hầu hết các chấn thương mắt nhẹ có thể được điều trị tại nhà tuy nhiên nếu bạn không tự tin về khả năng của mình thì nên đến bệnh viện thăm khám. 

• Dùng băng vô trùng hoặc vải sạch để bảo vệ khu vực bị chấn thương mắt này, không sử dụng băng bông mịn băng quanh mắt vì những loại băng bông mịn có thể bị bung ra và sợi bông mắc kẹt trong mắt. 

• Nếu mắt bị sưng, bạn nên chườm đá hoặc túi lạnh trong 15 phút, 3 hoặc 4 lần mỗi ngày trong vòng 48 giờ đầu tiên sau khi  bị chấn thương.  

• Bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau không cần toa như acetaminophen, ibuprofen hoặc aspirin để giảm đau. Không nên uống aspirin nếu bạn dưới 20 tuổi trừ khi do bác sĩ kê toa.

Theo GV Trịnh Thanh Hà - Cao đẳng Y Dược Nha Trang tổng hợp