Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP Hồ Chí Minh) nêu và nhấn mạnh như vậy trong báo cáo tại phiên họp toàn thể lần thứ 14 của Uỷ ban về các vấn đề xã hội ngày 7/8. 

Bà Lan cho biết Bộ y tế cần tháo gỡ hơn nữa về mặt tài chính, đãi ngộ vì không phải bệnh viện Nhà nước muốn trả cho bác sĩ lương cao bao nhiêu cũng được. Chính sách đãi ngộ và cơ chế bảo vệ bác sĩ của cơ sở y tế tư nhân "hơn hẳn bệnh viện nhà nước", các bệnh viện tư trả lương cao, thuê luật sư bảo vệ nhân viên. Cho nên, để thu hút nhân lực, bệnh viện nhà nước muốn trả lương cho bác sĩ cao hơn "phải lách bằng nhiều thứ". 

ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP Hồ Chí Minh)

Các bác sĩ hay nói vui với nhau là chúng ta bị bao vây bởi đủ thứ luật về mặt tài chính như Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu… cuối cùng là Luật Kiểm toán. Xã hội luôn nhìn với con mắt hết sức xét nét rằng liệu ngành Y tế có chay theo thương mại không? Liệu có phải chỉ người có tiền mới được chữa bệnh có chất lượng hay không?” bà Lan nói.

Bà Lan nhấn mạnh, xã hội hóa là vấn đề lớn nhìn xã hội hoá thấy rất dễ dàng để nhưng đạt được kết quả đó thì vô cùng gian nan ngành Y tế còn đối mặt với  rất nhiều thử thách. Ngành Y tế cần phải xây dựng được chính sách đề xuất phù hợp với Chính phủ và Quốc hội.

Xã hội hóa là vấn đề lớn, bản chất của xã hội hoá là bệnh viện phải hoàn thành nhiệm vụ cứu người, tuy nhiên đồng thời phải nuôi sống được mình, bồi dưỡng được nhân tài, nâng cao chất lượng. Mà làm được mọi thứ lại không hề dễ dàng, các yếu tố này nhiều khi không song hành với nhau. 

Cũng theo bà Lan, bệnh viện tư nhân hiện nay có cơ chế bảo vệ bác sĩ tốt hơn bệnh viện Nhà nước vì có đội ngũ luật sư bảo vệ bác sĩ, bảo vệ thương hiệu của bệnh viện đó. Còn ngành Y tế thì vẫn phải đối phó với những việc như vụ bác sĩ Hoàng Công Lương đã đánh đòn rất mạnh vào tinh thần đội ngũ y bác sĩ khiến các bác sĩ phải e dè khi tiến hành thủ thuật cứu chữa bệnh nhân.

“Không có bác sĩ nào khi khám chữa bệnh mà nỡ để bệnh nhân mình chết như vậy cả. Nhưng khi sự việc xảy ra ngoài ý muốn thì tất cả tội lỗi đổ đầu bác sĩ”, bà Lan đề nghị, cần có những đề xuất để bảo vệ nhân viên y tế vì đây là ngành đối diện với rất nhiều rủi ro. Nhiệm vụ của cơ quan lập pháp là tạo hành lang pháp lý để bệnh viện, cơ sở y tế yên tâm phát triển, nâng cao chất lượng dịch vụ cho bệnh nhân. Nếu không vững trong pháp lý thì một ngày đẹp trời nào đó, chúng ta gặp nhau trong tù.

Khó khăn trong cơ chế tự chủ

Nhiều bệnh viện hiện nay kêu khó thực hiện cơ chế tự chủ vì thiếu hướng dẫn, dù được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho bệnh viện công nhưng để tìm được một ông giám đốc thì rất “nhiêu khê” vì phải trải qua quy trình quy hoạch,  bỏ phiếu. Trong khi ở bệnh viện tư nhân, Hội đồng quản trị có thể mời bác sĩ giỏi về làm, làm không hiệu quả thì cho nghỉ việc.

Trong phiên họp, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, đến nay có 100% đơn vị sự nghiệp y tế công lập trên cả nước đã được phân loại, giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính. Còn xây dựng nghị định về tự chủ cho các bệnh viện, Bộ đã trình gần 1 năm, nhưng Chính phủ yêu cầu dừng để ban hành nghị định chung về vấn đề này. 

Có khoảng 5 đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư, 235 đơn vị đã tự đảm bảo chi thường xuyên và khoảng 1.200 đơn vị tự chủ một phần chi thường xuyên.

Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội cho biết, để các đơn vị được cởi trói từng bước trong tự chủ tự chịu trách nhiệm, xã hội hoá đa dạng, có thể kết hợp công tư, Bộ trưởng Y tế và Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cần có ý kiến với Quốc hội đẩy nhanh tiến độ sửa luật Khám chữa bệnh và luật Bảo hiểm y tế; Chính phủ có nghị định hướng dẫn xã hội hoá trong lĩnh vực này.

Hiện nay, nhiều đề án xã hội hoá đang dừng vì thiếu thông tư hướng dẫn, các bệnh viện đang thiếu hướng dẫn khi thực hiện xã hội hoá.  Nhiều sở Y tế ngại làm vì sợ sai, nên kìm hãm lại sự phát triển. Trong khi đó, nguồn lực bệnh viện ít, phải lấy thu bù chi, muốn đầu tư lớn phải có xã hội hoá.

Theo ông Nguyễn Anh Trí - nguyên Viện trưởng Huyết học Truyền máu Trung ương cho hay, bên cạnh kết quả đạt được, cơ chế liên quan vẫn còn nhiều ràng buộc khi nhà nước “giao tự chủ nhưng không cho tự chủ". Nhà nước giao tự chủ nhưng bó tay bó chân nên rất khó. Chính sách không mở thì không có vốn đầu tư, công nghệ chữa bệnh không tiên tiến, vì thế cần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về cơ chế tự chủ, xã hội hoá theo hướng mở, rõ ràng và khả thi. 

Trước ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, Bộ đã trình Nghị định về tự chủ cho các bệnh viện nhưng Chính phủ yêu cầu dừng để ban hành nghị định chung về vấn đề này. Bộ trưởng cho biết, "Với các bệnh viện thuộc Bộ Y tế quản lý, số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước giảm mạnh vì chỉ riêng 26 bệnh viện tự chủ chi thường xuyên đã có hơn 30.800 người với số tiền chi khoảng 2.900 tỷ đồng mỗi năm".  

Cao đẳng Y dược Nha Trang (t/h)