Đề xuất ưu tiên áp dụng cho các gia đình có hộ khẩu tại TP HCM - một cơ chế khuyến sinh riêng của thành phố trong bối cảnh tỷ suất sinh của TP so với cả nước rất thấp

Đề xuất cụ thể là thực hiện giảm toàn bộ viện phí sinh con lần thứ 2 đối với các trường hợp có hộ khẩu TP.HCM, cung cấp các gói ưu tiên hỗ trợ vay, mua hoặc thuê nhà xã hội đối với các cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con có hộ khẩu TP.HCM, miễn giảm chi phí giáo dục cho trẻ em dưới 10 tuổi.

Bà Phạm Thị Mỹ Lệ, chi cục phó chi cục Dân số kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, đề xuất tại hội thảo "Vấn đề mức sinh thấp tại TP.HCM, thực trạng, nguyên nhân và giải pháp" tổ chức sáng 26-11.

Để giải quyết thực trạng mức sinh thấp tại TP.HCM, bà Mỹ Lệ đề xuất Sở Y tế TP.HCM trực tiếp tham mưu UBND trình HĐND TP ban hành Nghị quyết về chính sách dân số và phát triển tại TP.HCM giai đoạn 2021-2025, qua đó quy định một số chính sách cụ thể áp dụng đối với người dân, ưu tiên giải quyết tình trạng mức sinh thấp.

Đề xuất cụ thể là thực hiện giảm toàn bộ viện phí sinh con lần thứ 2 đối với các trường hợp có hộ khẩu TP.HCM, cung cấp các gói ưu tiên hỗ trợ vay, mua hoặc thuê nhà xã hội đối với các cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con có hộ khẩu TP.HCM, miễn giảm chi phí giáo dục cho trẻ em dưới 10 tuổi.

Ngoài hỗ trợ về định mức học phí của TP.HCM, đề xuất bổ sung thêm chi phí bán trú, ăn trưa cho học sinh...

Bà Phạm Thị Mỹ Lệ, phó chi cục trưởng Chi cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, cho biết tổng tỉ suất sinh ở TP.HCM năm 2018 là 1,33 con/người phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, ở mức rất thấp so với mức sinh thay thế của cả nước là 2,1 con.

Nếu như năm 2000 tỉ suất sinh con tại TP.HCM là 1,76 con thì đến năm 2018 giảm xuống còn 1,33 con.

TP.HCM hiện đang được xếp trong nhóm 17 tỉnh, thành phố ở khu vực phía Nam có mức sinh thấp, tác động mạnh đến cơ cấu dân số TP trong tương lai. Tỉ lệ người trẻ và người trong độ tuổi lao động ngày càng giảm, trong khi tỉ lệ người cao tuổi ngày càng tăng, càng làm gia tăng tốc độ già hóa dân số tại TP.HCM.

Có nhiều nguyên nhân làm mức sinh sẽ tiếp tục giảm trên địa bàn TP.HCM như: áp lực của cuộc sống và công việc, xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con và không muốn sinh con ngày càng gia tăng. Việc nuôi dạy, chăm sóc con cái hiện cần nhiều chi phí về ăn uống, học hành, chăm sóc sức khỏe, vui chơi giải trí... dẫn đến tâm lý sợ tốn kém.

Tốc độ đô thị hóa nhanh và phát triển kinh tế cũng dẫn đến áp lực cho các gia đình trong tìm kiếm việc làm, nhà ở, chi phí sinh hoạt... Trình độ học vấn, điều kiện sống được cải thiện, lối sống theo trào lưu và tâm lý thích hưởng thụ, thích dịch chuyển cũng có tác động không nhỏ đến mức sinh thấp. Tình trạng phá thai, tỉ lệ vô sinh có xu hướng gia tăng cũng tác động đến  việc nhiều gia đình không thể sinh con.

Những nguyên nhân tác động nêu trên đều xuất phát từ quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa, phát triển kinh tế - xã hội đã, đang và sẽ diễn ra với tốc độ nhanh tại TP.HCM.

Ông Lê Văn Thành, nguyên trưởng phòng nghiên cứu văn hóa - xã hội, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, lo lắng về mức sinh của TP.HCM hiện rất thấp, đang ở mức thấp nghiêm trọng và nếu không có những biện pháp để can thiệp, mức sinh sẽ càng giảm xuống rất sâu.

Trước đây người ta quan niệm con cái là tài sản nên sinh nhiều, còn hiện nay người ta lại thấy con cái cần có một khoản kinh phí lớn phải bỏ ra nên sinh ít. Gia đình nào có ông bà trông hộ còn đỡ, những gia đình phải thuê người trông con thì chi phí còn tăng hơn.

Khuyến khích sinh con thứ 3

Trước thực trạng TP.HCM có mức sinh thấp, có nguy cơ khẩn cấp như hiện nay, ông Lê Trường Giang, chủ tịch Hội Y tế công cộng TP, cho rằng TP phải có những hành động ngay.

Theo ông, TP cần mạnh dạn bỏ đi chính sách sinh đẻ có kế hoạch dù nhiều năm trước đã phải dày công vận động làm kế hoạch hóa gia đình.

Ngoài ra, phải cho TP.HCM quyền được ra những chính sách mạnh mẽ hơn, cụ thể từ chỗ cấm sinh ba con sang khuyến khích sinh con thứ ba trở lên và nên thay đổi khẩu hiệu từ "Mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ hai con" thành "Mỗi cặp vợ chồng tự quyết định số con của mình".

Ngoài những chính sách khuyến khích sinh con, theo ông Trường Giang, TP.HCM phải chủ động đối phó với mức sinh thấp bằng cách lấy chất lượng dân số bù số lượng dân số, đồng thời có những chính sách dịch chuyển dân số để khuyến khích lao động trẻ nhập cư về TP.HCM.

Theo Cao đẳng Y Dược Nha Trang tổng hợp